5 hiszpańskich zwyczajów bożonarodzeniowych
Święta w Hiszpanii mogą się kojarzyć wielu osobom głównie ze słońcem i palmami, ale gdy przyjrzymy się bliżej, odkryjemy zwyczaje, które lekko różnią się od tych znanych z Polski. To świetna okazja, żeby poszerzyć słownictwo z zakresu kultury i lepiej zrozumieć, jak wyglądają tradycje bożonarodzeniowe w Hiszpanii. W tym wpisie zobaczysz, skąd wzięła się popularność szopek, dlaczego dwanaście winogron ma przynieść szczęście oraz czemu prezenty trafiają do dzieci dopiero na początku stycznia. Jeśli chcesz poznać hiszpańskie zwyczaje świąteczne, to jesteś w dobrym miejscu.
1. Szopki bożonarodzeniowe 
W Hiszpanii szopki (el belén) są czymś więcej niż dekoracją. W wielu domach pojawiają się już na początku grudnia i często zajmują całe stoliki albo półki. Oprócz podstawowych postaci takich jak Maryja (la Virgen), Józef (San José) i Jezus (el Niño Jesús) dodaje się scenki z codziennego życia: małe targowiska, studnie, zwierzęta czy pasterzy (los pastores). W Katalonii można spotkać figurkę el caganer, która wprowadza trochę humoru i ma symbolizować pomyślność. Polecam ją sobie wygooglać i się uśmiechnąć. Hiszpanie traktują tworzenie szopek jak wspólne zajęcie, więc wiele rodzin co roku rozbudowuje swoje kompozycje o nowe elementy, podobnie jak Polacy dodają kolejne ozdoby (los adornos) na choinkę (el árbol de Navidad).
2. Prezenty od Trzech Króli 👑
W Hiszpanii prezenty (los regalos) kojarzą się przede wszystkim z dniem Trzech Króli, czyli z 6 stycznia. To wtedy pojawia się magia podobna do tej, którą w Polsce przynosi Mikołaj (Papá Noel), choć w hiszpańskiej wersji za obdarowywanie odpowiadają los Reyes Magos. Dzieci piszą do nich wcześniej listy (las cartas), w których proszą o wymarzone upominki. Warto wiedzieć, że w Polsce niegrzeczne dzieci straszy się tym, że dostaną rózgę, a w Hiszpanii niegrzecznym dzieciom mówi się, że dostaną węgiel (el carbón). W święto Trzech Króli rodziny spotykają się przy świątecznym śniadaniu, często z tradycyjnym ciastem roscón de Reyes, i razem otwierają prezenty, przedłużając atmosferę świąt (las fiestas navideñas).
3. Dwanaście winogron 🍇
W sylwestra Hiszpanie mają zwyczaj jedzenia dwunastu winogron (las uvas) dokładnie o północy. Każde winogrono odpowiada jednemu miesiącowi i ma przynieść pomyślność w nadchodzącym roku (el año nuevo). Zwykle cała rodzina zbiera się przed telewizorem, bo odliczanie transmituje się na żywo. Chwilę wcześniej na stole pojawiają się przekąski i napoje świąteczne (las bebidas navideñas), a kiedy zegar zaczyna wybijać kolejne uderzenia (odliczanie od 12 do 0), wszyscy próbują nadążyć z jedzeniem winogron, co kończy się sporą dawką śmiechu. Po tym krótkim rytuale składa się sobie życzenia (los deseos) i wychodzi na ulice, gdzie często odbywają się lokalne zabawy. To jeden z tych zwyczajów, które łączą ludzi w całej Hiszpanii, niezależnie od regionu.
4. Hiszpańska wigilia 🥘
Wigilia w Hiszpanii wygląda inaczej niż ta, do której jesteśmy przyzwyczajeni w Polsce. Nie ma tu postu ani dwunastu potraw (los doce platos), a sam wieczór ma bardziej rodzinny niż podniosły charakter. Przy stole pojawiają się owoce morza (los mariscos), jagnięcina (el cordero) albo pieczona ryba. W wielu domach podaje się też tradycyjne słodycze (los dulces), między innymi turrón i polvorones. Spotkanie zaczyna się późno (ze względu na inny rozkład posiłków w Hiszpanii), więc rodzinna kolacja (la cena familiar) często przeciąga się do późnych godzin. Choinka (el árbol de Navidad) bywa dodatkiem, bo ważniejszym elementem wystroju są szopki, które nadają całości świąteczny klimat (el ambiente navideño). Dzięki temu wieczór jest spokojny, a jednocześnie pełen rozmów i wspólnego świętowania.
5. Parady 🤴
Parady Trzech Króli, czyli Cabalgata de Reyes, to jeden z najbardziej widowiskowych elementów hiszpańskich świąt (las fiestas). Odbywają się 5 stycznia wieczorem i przyciągają tłumy rodzin z dziećmi. Ulicami przejeżdżają udekorowane platformy, na których jadą los Reyes Magos wraz ze swoimi pomocnikami. Wszyscy rzucają w kierunku publiczności słodycze (los dulces) i małe upominki. Dla dzieci to moment pełen ekscytacji, bo traktują paradę jako zapowiedź prezentów, które pojawią się następnego dnia. W wielu miastach parady mają własne tradycje, na przykład specjalne stroje, muzykę albo lokalne symbole świąteczne (los símbolos navideños). Dzięki temu całe wydarzenie przypomina wielkie miejskie święto i tworzy atmosferę, którą trudno pomylić z jakąkolwiek inną.
Hiszpania pokazuje, że świąteczne tradycje mogą wyglądać zupełnie inaczej, a mimo to budzić podobne emocje. Gdy poznajemy lokalne zwyczaje, łatwiej zrozumieć język i to, jak ważne są w nim odniesienia do kultury. Jeśli uczysz się hiszpańskiego, takie świąteczne ciekawostki mogą stać się nie tylko inspiracją do nauki słówek, lecz także zachętą, żeby sięgnąć po hiszpańskie filmy, piosenki albo przepisy związane z Bożym Narodzeniem. To prosty sposób, by wejść w klimat świąt z innej perspektywy i jednocześnie zrobić mały krok do przodu w nauce języka.
Ten artykuł powstał przy pomocy sztucznej inteligencji (ChatGPT od OpenAI).
